Het plaatje hieronder zie ik de afgelopen dagen constant voorbij komen. In dit artikel zoek ik uit: wat is de context van dit plaatje? Welke afspraken zijn er precies gemaakt in 1990, en wat betekent dat voor de situatie nu? Voor wie een stapje terug wil doen, en wil weten wat de NAVO precies inhoudt, check ook mijn artikel Is NAVO-lidmaatschap nog wel van deze tijd?
Geen inch
In 1990, na de val van de Berlijnse muur, wilde Duitsland zich bij de NAVO aansluiten. President Gorbatsjov van Rusland (toen nog: de Sovjet-Unie) was hier fel op tegen. Uiteindelijk werd er een deal bereikt, waarbij onder andere werd beloofd dat de NAVO niet verder zou uitbreiden naar het oosten. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, James Baker, beloofde zelfs dat de NAVO ‘geen inch‘ zou opschuiven richting het oosten.
Zwart op wit
Duidelijk verhaal, zou je zeggen. Toch zijn geschiedkundigen het niet eens over wat er nou precies afgesproken is. Er zijn hele boeken geschreven over dit onderwerp. In 2017 zijn er audiotapes opgedoken, waaruit bleek dat er toch wél toezeggingen zijn gedaan. De toezegging van minister Baker is nooit zwart op wit gezet, en het is duidelijk dat de NAVO in de jaren ’90 flink naar het Oosten is uitgebreid.
Stichtingsakte
In 1997 was er een NAVO-top, waarbij nieuwe afspraken zijn gemaakt met Rusland. Op dat moment is de stichtingsakte of Founding Act ondertekend, waarin afspraken over kernwapens stonden, maar ook over de uitbreiding van de NAVO. De Founding Act heeft allerlei afspraken waaronder de twee hieronder.
refraining from the threat or use of force against each other as well as against any other state, its sovereignty, territorial integrity or political independence in any manner (…)
respect for sovereignty, independence and territorial integrity of all states and their inherent right to choose the means to ensure their own security, the inviolability of borders and peoples’ right of self-determination as enshrined in the Helsinki Final Act and other OSCE documents;
Founding Act
Kort samengevat: Rusland en de NAVO zullen geen andere landen aanvallen, en ze respecteren het recht van landen om hun eigen grenzen en samenwerkingspartners te kiezen.
Uitbreiding
Hoe wordt een land lid van de NAVO? Om lid te worden van de NAVO, moet een land een aanvraag indienen. Lidmaatschap is dus altijd vrijwillig, en op verzoek van het land zelf. Het is niet zo dat de NAVO met soldaten een land binnenvalt om het NAVO-gebied uit te breiden, zoals Putin nu doet.
Conclusie
Er is niks zwart op wit gezet in de jaren ’90, over de uitbreiding van de NAVO. Wel zijn er mondelinge toezeggingen gedaan. In de jaren daarna is de NAVO flink uitgebreid. De belofte om ‘not one inch’ naar het oosten uit te breiden, is gebroken.
Tegelijk heeft Rusland in 1997 een akte getekend waarin beloofd wordt om geen landen binnen te vallen, en de soevereiniteit van andere landen te respecteren. Aan deze afspraken houdt Rusland zich op dit moment niet.
Ik word niet betaald door de overheid of door het WEF, maar deze site kost best veel tijd. Als je me wil steunen met een paar euro ben ik je eeuwig dankbaar 🙏
(naam, emailadres en telefoonnummer invullen is niet verplicht!)
(berichtje ook niet, vind ik wel heel leuk!)